Strach przed dentystą, dla niektórych wręcz paraliżujący, najczęściej wynika z przykrych doświadczeń wyniesionych jeszcze z dzieciństwa. Utrzymywany przez lata sprawia, że w dorosłym życiu ludzie nierzadko przekazują własne obawy swoim pociechom. W ten sposób, mimo postępu w stomatologii dziecięcej i możliwości uniknięcia bolesnych zabiegów, lęk przed dentystą w społeczeństwie jest wciąż podtrzymywany. Jak przerwać to błędne koło? Co zrobić, aby maluch nie bał się dentysty i czy można ten strach przełamać?
Najlepszym sposobem na bezstresowe wizyty u dentysty jest zachowanie zdrowych zębów dzięki stosowaniu działań profilaktycznych – przestrzeganie diety ubogiej w cukry, dokładne szczotkowanie zębów pastą z fluorem i dbanie o jamę ustną. Leczenie bolesnych zmian, długie zabiegi, znieczulenia – to wszystko potrafi zamienić wizytę u stomatologa w nieprzyjemne przeżycie. Jeśli dzieciom pobyt w gabinecie kojarzy się wyłącznie z takimi doświadczeniami, nic dziwnego, że od najmłodszych lat rośnie u nich strach przed dentystą. Tymczasem próchnica jest chorobą, której można zapobiec! Dlatego już na starcie warto dołożyć wszelkich starań, aby zęby były zdrowe i silne. Co jeszcze możemy zrobić, aby nie dopuścić do pojawienia się u dziecka lęku przed stomatologiem?
Na pierwsza wizytę nigdy nie jest za wcześnie
Pojawienie się pierwszego zęba mlecznego powinno być równoznaczne z pierwszą wizytą dziecka u dentysty. Wielu rodziców uważa to za stratę czasu, ale w krajach, w których odsetek dzieci mających próchnicę jest o wiele niższy niż w Polsce (np. Wielkiej Brytanii), takie postępowanie jest czymś normalnym. Zdarza się tam również, że mama po okresie ciąży przychodzi ze swoim niemowlęciem na własne wizyty lecznicze lub profilaktyczne. Dziecko uczy się wtedy, że gabinet nie jest niebezpieczny, a dentyście można zaufać.
Z pewnością pierwsza wizyta powinna odbyć się przed ukończeniem dwunastego miesiąca życia. Nawet wtedy, gdy dziecko nie ma jeszcze zębów, warto udać się do stomatologa, aby malucha przyzwyczaić do specyfiki gabinetu, w tym zapachów, a także, aby sprawdzić czy odpowiednio dbamy o jego dietę i higienę jamy ustnej.
Na próchnicę się nie czeka
Koniecznie przyjdź do dentysty zanim zaczną się problemy z zębami. Pamiętaj o wizytach kontrolnych – co najmniej raz na 6 miesięcy. Wczesne odwiedzanie dentysty może zapobiec powstaniu ubytków. Jeśli z kolei dziecko już cierpi na próchnicę, odwiedź gabinet zanim zaczną się dolegliwości bólowe. Leczenie zębów, kiedy nie ma ropni czy zapalenia miazgi jest o wiele łatwiejsze, a co za tym idzie, znacznie krótsze i mniej nieprzyjemne. Warto pamiętać, że próchnica w początkowych etapach rozwoju może zostać zatrzymana poprzez odpowiednią dietę i profilaktykę fluorkową.
Twój lęk nie jest lękiem dziecka
Jeżeli boisz się dentysty, pamiętaj, że jest to Twój strach i że twoje dziecko nie musi wcale obawiać się badania. Nigdy nie opowiadaj w obecności dziecka „strasznych” historii na temat wizyt u stomatologa, nawet wtedy, kiedy bawi się ono obok Ciebie i wydaje się być kompletnie pochłonięte swoim światem. Dzieci doskonale umieją wyczuć nasz strach i łatwo się jemu poddają.
Pamiętaj również, że współczesne gabinety są znacznie lepiej przystosowane do przyjmowania małych pacjentów niż było to kilkanaście lat temu. Oferowane są już bezbolesne znieczulenia, różne formy sedacji i przede wszystkim specjalne podejście do dzieci, dzięki któremu mogą one kontrolować tempo pracy stomatologa i jego zakres. Co ciekawe, niejednokrotnie dobrze prowadzone dzieci zachęcają swoich rodziców do wizyt dentystycznych.
Uważaj na język
To, co i w jaki sposób mówisz ma znaczący wpływ na Twoje dziecko. Dlatego przed wizytą pamiętaj, aby unikać poniższych, popularnych niestety, zwrotów.
„Musisz być dzielny”
Dzielność wielu dzieciom kojarzy się z trudnością, nieprzyjemnymi doznaniami. Warto dziecko przygotować na wizytę, mówiąc mu, że ma być grzeczne, słuchać poleceń dentysty i zadawać pytania, jeśli jakieś będzie miało.
„Nie będzie boleć”
Mówienie o bólu może zniechęcić dziecko do wizyty u stomatologa, już na samym starcie. Jego myśli skupią się na możliwości wystąpienia nieprzyjemnych zabiegów i będzie ono ich przez cały czas oczekiwać. Zamiast tego warto powiedzieć, że dentysta sprawdzi tylko zęby, policzy je bądź umyje. Jeżeli natomiast wiemy, że dziecko musi mieć wykonywane zabiegi i może odczuć ból – staramy się nie używać tego słowa. Można je zastąpić zwrotami takimi jak: odczucie dyskomfortu, mrowienia, zimna. Warto porozmawiać o tym przed wizytą u dentysty, a rozmowy takie muszą być dobrze uzgodnione z prowadzącym lekarzem.
„Jak nie będziesz myć ząbków, pójdziesz do dentysty”
Pamiętajmy, że w żadnym wypadku NIE STRASZYMY DENTYSTĄ. Podważa to zaufanie do stomatologa i powoduje, że podczas wizyty musi on przebić się przez gruby mur niechęci i lęku. Jeżeli dziecko nie chce myć zębów, możemy zareagować tak samo jak wtedy, kiedy nie chce umyć rąk bądź włosów.
Jeśli coś znam nie boję się tego
Ważnym aspektem stomatologii dziecięcej są tzw. wizyty aklimatyzacyjne lub adaptacyjne. Nie można bagatelizować ich znaczenia. Dziecko przyzwyczaja się do otoczenia, personelu, dźwięków i zapachów. W bezpiecznym dla siebie tempie uczy się, jak odpowiednio się zachowywać oraz współpracować z dentystą. Najlepiej, kiedy dziecko nie potrzebuje leczenia, a jedynie zabiegów profilaktycznych. Wizyty adaptacyjne są często połączone są z elementami zabawy, tak, aby dziecko miało przyjemne skojarzenia z personelem oraz gabinetem.
Nie każdy dentysta jest taki sam
Wybór odpowiedniego dentysty dla dziecka jest niezwykle ważny. Niekoniecznie musi iść do Twojego stomatologa. W leczeniu dzieci liczą się przede wszystkim zdolności interpersonalne i pedagogiczne. Zapytaj znajomych czy znają lekarza, który umie podejść do dziecka w sposób bezstresowy i przyjemny. Zabierz pociechę do dentysty, który lubi leczyć małych pacjentów i który umie dostosowywać się do granic możliwości danego dziecka. Nie bój się także zmian. Jeśli maluchowi nie spodobał się dany stomatolog, poszukaj kogoś, kto wzbudzi w nim zaufanie. To ono jest podstawą dobrej relacji i sukcesu w leczeniu.
W grupie jest raźniej
Jeżeli jest taka możliwość, zabierz swoje dziecko do dentysty razem z innymi dziećmi: kuzynami, rodzeństwem, kolegami z przedszkola czy podwórka. Dzieciaki w grupie zachowują się inaczej i bardzo często są w stanie o wiele lepiej współpracować. Bardzo popularne stają się także wizyty całych oddziałów przedszkolnych lub spotkania z dentystą w przedszkolu czy w szkole. Takie stopniowe przyzwyczajanie dziecka może przynieść wiele korzyści. Warto zatem porozmawiać z lokalnym stomatologiem odnośnie takiej współpracy.
Strach przed dentystą najczęściej spowodowany jest przykrymi sytuacjami na fotelu dentystycznym. Dlatego, aby uniknąć takich chwil najważniejsza jest profilaktyka. Pamiętaj, że zdrowe zęby to przyjemne wizyty u dentysty.